Beyhan Budak’tan güçlü olmamızı engelleyen 10 zihinsel virüs

Klinik Psikolog Beyhan Budak, Türk Psikologlar Derneği üyesi, kurucusu olduğu Fenomen Psikolojik Danışmanlık ve Eğitim merkezinde psikoterapi, psikolojik danışmanlık ve kurumlara eğitim hizmetleri vermekte olan ünlü psikolog Budak, mesleğindeki bilgi birikimlerini sosyal medya aracılığıyla da geniş kitlelere yaymaktadır.

Budak: “İnsan zihninin inanılmaz kapasitesi ve gücü var ama çok az insan kullanabiliyor. Gerçek gücümüzü kullanmamızı engelleyen en önemli şeylerden biri zihinsel virüsler. Bir bilgisayar donanımı düşünün gerçekten inanılmaz güce sahip ama içindeki virüsler sebebiyle ortaya koyabilecek performansı belki de %60 %70’ini anca gösterebiliyor, işte zihnimizde tam olarak böyle etki yapan virüsler var”.

İnsanların gerçek potansiyelini ortaya koymasını engelleyen en önemli virüsler;

• YAPABİLECEĞİNE İNANMAMAK

“Hayattaki zorluklarla baş edebileceğine inanmamak virüsü, hepimizin hayatında karşılaştığı zorluklar var ve bu zorluklarla henüz karşılaşmamışken insanların birçoğu şöyle bir yanılgıya kapılıyor “ben bunun altından kalkamam, bunu yapamam, başaramam” belki de sadece bu sebepten dolayı yapmaktan vazgeçtiğin geri dönüp gittiğin bir sürü aslında görev vardı hayatın belki de problemi vardı çözmekten korktuğun için denemedin bile ama bu konuda yapılmış bir araştırma var. İnsanlara bir görev veriyorlar diyorlar ki sence bu görev ne kadar zor ve onu puanlamasını istiyorlar sonrasında insanlar görevi yaptıktan sonra tekrar soruyorlar ne kadar zordu diye ve insanların neredeyse tamamımı şu cevabı veriyor “zannettiğim kadar zor değilmiş, ben bunu yapabilirmişim” işte sende yaşadığın zorluklarda hemen baştan başarısızlığı kabullenmek yerine, yapabileceğine inanmak konusunda kendine terkin verirsen her zaman tahmin ettiğinden çok daha fazlasını yapabileceksin.”

• OLUMSUZLUĞA ODAKLANMAK

“Özellikle bizi sosyal hayatta etkileyen bir zihinsel virüs var bu da “olumsuza odaklanıp, kabul etmeyi göz ardı etmek”. Birisiyle oturdun sohbet ediyorsun ve o anda o insanın esnediğini fark ediyorsun. Benden sıkıldı, beni sevmiyor, değer vermiyor diyorsun bir saatlik sohbette 3 dakikalık konuşmayı genelliyorsun. Kendi kafanda bunu kuruyorsun ve kendini yavaş yavaş geri çekiyorsun sonrasında karşı tarafta senden uzaklaşmaya başlıyor, çünkü onun kafasında şöyle bir durum oluyor “niye durduk yere böyle tavır yapıyor ki” ben kendi içimde ufacık bir olumsuzluğu yakaladım ve oradan genelledim ilişkiyi sonrasında kendimi geri geçtim o insanda geri çekildi. Bundan dolayı insanlarla ilişkimizi değerlendirirken olumsuza dikkat etmek önemlidir ama bütünü elden kaçırmamak lazım.”

• YÜKSEK STANDARTLAR VİRÜSÜ

“Yüksek standartlar virüsüne sahipsen, mükemmeliyetçilik, hatalara karşı tahammülsüz olmak, kendine karşı acımasız olmak. Senin gözünde siyahlar ve beyazlar var, ya başarılısındır ya da başarısız ufacık bir hata yaparsan başarısızsındır kırk yıllık emeği silip atabilirsin ve mutsuz olursun.”

• DUYGUNUN DAVRANIŞINI HEP BELİRLEMESİNE İNANMAK

“Davranışlar duygularımızı belirler, yani sen motive olmadığın halde ders çalışırsan bir süre sonra ortaya koyduğun başarılar sebebiyle motive hissedersin. Spora hiç istekli olmadığın halde gidersin ama spor yaptığın için kendini daha motive ve enerjik hissedersin.”

• DUYGULARINA HEP İNANMAK

“Hazır duygulara değinmişken burada bir zihinsel virüs daha var “duygudan sonuca varmak”. Bir ilişkin var ve o an huzursuz ve gergin hissediyorsun, diyorsun ki “sen beni aldatıyorsun, senin yüzünden böyle hissediyorum” o an sadece kötü hissettiğin için en yakınındaki insana bunu yansıtıyorsun.”

• KONFOR ALANINI BOZMAMAK

“İnsanın en büyük paradokslarından biri “konfor alanı” çünkü insan konfor alanındayken rahat hissederken hiçbir yere gitmek istemez. Ama insanın daha iyi noktaya gelmesi, kişisel olgunluğa erişmesi, kendini geliştirmesi ve hayat standartlarını yükseltmesi de ancak konfor alanından çıktığında ortaya çıkar.”

• AYNI DAVRANIŞI YAPIP FARKLI SONUÇLAR BEKLEMEK

“Sık yaptığımız ama farkında olmadığımız virüslerden biride “aynı davranışı yapıp farklı sonuçlar beklemek” mesela hep aynı yöntemle iş arıyorsun, hep aynı yöntemle kendini geliştirmeye çalışıyorsun ama o yöntem işe yaramıyorsa daha da çok abartıyorsun. Eğer işe yaramayan yöntemi değiştirmezsen başarılı olamayacaksın. “

• HER ŞEYİ KONUŞARAK ÇÖZEBİLECEĞİNİ ZANNETMEK

“Her şeyi konuşarak çözebileceğini zannetmek” ilişkinizde bir sorun olabilir mesela gerginlik, kavga ve tartışma gibi evrelerden geçiyorsunuz o an “hadi hemen şimdi çözeceğiz” duygular çok yoğunken konuşmak pek işe yaramayabilir. Üzerinden birkaç saat geçtikten sonra insanın o öfke duygusu azalacaktır ve daha makul bakmaya başlayacaktır.”

• ANLAMAK İSTEMEYENLERE KENDİNİ ANLATMAK

“Bazı insanlara durmadan kendini anlatırsın, türlü türlü yöntemlerle anlatırsın ama o anlamaz. Sen, o anlamadığı zaman anlatamadığını düşünürsün bir daha denersin. Halbuki bazı insanlar anlamak, dinlemek ve sevmek istemez sen ne yaparsan yap o zaten kendini kapatmıştır. O yüzden seni dinlemeyecek ve anlamayacak insanlara durmadan kendini izah etmek ancak yorulmana sebep olur.”

• İNSANLARIN BİZE BORÇLU OLDUĞUNU DÜŞÜNMEK

“İnsanlara yaptığımız güzel şeyler çoğunlukla jesttir, elbette beklenti içinde olmak normaldir ancak yaptığımız karşılığını alamayız insanlar bize borçlu değil.”