Zorunlu eğitimde yeni formüller masada! Lise kısalabilir

2012’den bu yana Türkiye’de uygulanan 4+4+4 zorunlu eğitim sistemi, özellikle lise kademesindeki son 4 yılın işleyişi bakımından yeniden gündeme geldi. Akademisyenler, sivil toplum kuruluşları ve eğitim uzmanları sistemi çeşitli yönleriyle tartışmaya açtı.

BAKAN TEKİN’DEN DÜZENLEME SİNYALİ

Hâlihazırda ilkokul, ortaokul ve lisede dört yıllık süreçlerle yürütülen eğitim sisteminde, ihtiyaçlar doğrultusunda yeni düzenlemelerin yapılabileceği konuşuluyor. Özellikle liselerde eğitim süresinin dört yıldan daha kısa hale getirilmesi gündemdeyken, Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in yaptığı açıklamalar dikkat çekti. Tekin, “Sahada, 12 yıllık zorunlu eğitimle ilgili bazı rahatsızlıklar dile getiriliyor. İş dünyası gibi bazı kesimler, ara eleman bulmakta zorlandıklarını ifade ediyor,” diyerek değişim sinyali verdi.

İKİ YENİ MODEL ÖNE ÇIKIYOR

Gündeme gelen alternatifler arasında öne çıkan iki model var:

“3+1 modeli”, lise eğitiminin ilk 3 yılının zorunlu tutulup 12. sınıfın isteğe bağlı olarak üniversiteye hazırlık yılına dönüştürülmesini öngörüyor.

“2+2 modeli” ise ilk iki yılın ardından öğrencilere diploma verilmesini ve dileyenlerin akademik veya mesleki eğitime iki yıl daha devam etmesini hedefliyor.

3+1 MODELİ NASIL İŞLEYECEK?

Bu modele göre, lise eğitimi üç yıl sürecek ve öğrencilere 11. sınıf sonunda diploma verilecek. 12. sınıf, tercihe bağlı olarak üniversiteye hazırlık dönemi şeklinde yapılandırılacak.

2+2 MODELİNE GÖRE LİSELER

2+2 sisteminde ise zorunlu eğitim 2 yıla indirilecek. İsteyen öğrenciler, iki yıl daha akademik ya da mesleki eğitim alabilecek. Meslek yolunu seçenler ise Mesleki Eğitim Merkezleri, açık öğretim ya da çeşitli istihdam programlarına yönlendirilecek.

‘YAŞ MODELİ’ DE GÜNDEMDE

Tartışılan bir diğer seçenek ise yaş odaklı model. Bu sistemde öğrencilerin zorunlu eğitimi tamamlaması için belirli bir yaş – örneğin 16 – esas alınacak. 16 yaşını dolduran öğrenciler diploma alabilecek.

“MEVCUT SİSTEMİ DERİNLEMESİNE İNCELEDİK”

Eğitim-Bir-Sen Genel Sekreteri Talat Yavuz, zorunlu eğitimin temel bir kamusal hizmet olduğunu vurgulayarak, eğitim sistemlerinin toplumsal ihtiyaçlar ve değişen koşullara göre sürekli gözden geçirilmesi gerektiğini ifade etti. Bu kapsamda sendika olarak 12 yıllık zorunlu eğitim yapısını yeniden değerlendirmek üzere saha verileri ve politika belgelerine dayalı kapsamlı bir araştırma başlattıklarını belirtti.

Yavuz, TBMM tutanakları, Milli Eğitim Bakanlığı’nın strateji belgeleri, uluslararası raporlar ve STK analizlerinden elde edilen bilgiler ışığında mevcut sistemin güçlü ve sorunlu yanlarını analiz ettiklerini söyledi.

KAPSAMLI SAHA ARAŞTIRMASI PLANLANIYOR

Yavuz, “Amacımız, eğitimin niteliğini artırmak, kaynakları daha verimli kullanmak ve öğrencilerin ilgi-yeteneklerine uygun kariyer yolları sunmak için zorunlu eğitimi yeniden yapılandırmak,” dedi. Öğretmen, yönetici ve diğer paydaşlarla yapılacak saha ve anket çalışmaları doğrultusunda yeni bir model önerisi geliştirileceğini açıkladı.

Son aşamada, elde edilen bulgulara dayalı olarak kamuoyuyla ve karar vericilerle paylaşılmak üzere çözüm odaklı ve veriye dayalı bir sistem önerisi sunulacak. Bu kapsamda gündemde olan başlıca öneriler arasında; lisenin son yıllarının isteğe bağlı hale getirildiği modüler ve bireyselleştirilmiş bir ortaöğretim yapısı, okul öncesi eğitimin zorunlu ve ücretsiz hale getirilmesi, STEM ve dijital okuryazarlığa dayalı esnek müfredat yapıları, mesleki yönlendirme sistemlerinin güçlendirilmesi ve haftalık çevrim içi eğitim günleriyle dijital becerilerin artırılması yer alıyor.